Adam Snarski

Polscy emigranci prowadzący swoje centrum życiowe na terenie Belgii, na podstawie nowelizacji prawa, mogą dokonać wyboru w którym z dwóch krajów (w Belgii lub w Polsce) po ich śmierci ma dojść do dziedziczenia. Emigranci, którzy nie sporządzą zapisów testamentu o pierwszeństwie prawa ojczystego (polskiego), mogą narazić swoje rodziny na większe wydatki. Nowelizacja prawa, można napisać, że rewolucja w dziedziczeniu transgranicznym (międzynarodowym), stosowana jest do osób, które pozostawiają spadek na skutek śmierci po 17 sierpnia 2015 roku. Zmiany w dziedziczeniu powodują, że aby odziedziczyć nieruchomość, która znajduje się na terenie Belgii nie trzeba będzie jechać do tego kraju. Będzie tak, jeśli spadkodawca wskaże w prawidłowo sporządzonym testamencie pierwszeństwo prawa polskiego (ojczystego) przed belgijskim. W przypadku braku takiego wskazania, na mocy nowych przepisów, postępowanie spadkowe będzie prowadzone w miejscu stałego pobytu spadkodawcy (dla polskiego obywatela mieszkającego w Belgii – będzie to prawo belgijskie) – nawet w przypadku, gdy nieruchomości będę ulokowane na terenie kilku państw.

Wspomnieć w tym miejscu należy, że wyjątkiem są spadki po krewnych w Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii. Wskazane państwa skorzystały z tzw. klauzuli opt-out, której konsekwencją jest, że nowe regulacje nie będą tych państw dotyczyć.
Powodem dla którego Unia zdecydowała się podjąć prace nad nowym prawem, jest rosnące przemieszczanie się polskich obywateli na terenie całej Unii Europejskiej oraz na stale rosnącą emigracja. Coraz częściej fale emigracyjne nie są wyznaczone tylko celem zarobkowym i szybkim powrotem do Polski. Polacy wyjeżdżający do Belgii próbują ułożyć sobie w tym kraju życie. Co za tym idzie, prowadzą w tych krajach swoje życie (tzw. centrum życiowe). Unia Europejska nie mając kompetencji do ujednolicenia samych zasad dziedziczenia (choć w związku z powyższym, wydaje się, że istnieje taka potrzeba), więc uprościła normy kolizyjne do rozstrzygania spraw spadkowych. Jak można się z łatwością domyślić, z nowych regulacji wynika, że w niektórych przypadkach spadkodawca będzie musiał sporządzić testament.

Nowe regulacje spadkowe to ważna zmiana, ponieważ systemy dziedziczenia różnią się nie tylko co do osób i kolejności spadkobrania, ale także zasad formalnych. Wybierając prawo kraju, z którego chce skorzystać spadkodawca powinien więc zorientować się, które regulacje będą korzystniejsze.

Po nowelizacji przepisów prawa, aby w sposób łatwy, szybki i skuteczny rozstrzygnąć transgraniczną sprawę spadkową można też postarać się o Europejskie Poświadczenie Spadkowe. Dokument ten potwierdzi tytuł prawny do spadku, uznawany i wykonywany na jednolitych zasadach we wszystkich krajach Unii Europejskiej. A zatem, będzie miał moc na równi ze stwierdzeniem nabycia spadku, czy notarialnym poświadczeniem dziedziczenia. Jednak, ma zawierać więcej postanowień. Potwierdzi bowiem nie tylko prawa spadkobiercy, ale również i zapisobiercy czy wykonawcy testamentu.

Reasumując, aby nie narazić rodziny na niepotrzebne kłopoty i zagraniczne procesy, najważniejsze by pamiętać, że spadkodawca może dokonać wyboru prawa ojczystego, czyli kraju, którego obywatelem jest spadkobierca. Można go jednak dokonać tylko w testamencie. Taką możliwość ustanawia unijne rozporządzenie 650/2012 nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego o prawa o notariacie ustanawia nową procedurę tzw. Europejskiego Poświadczenia Spadkowego i umożliwia wybór prawa polskiego w zakresie procedury spadkowej polskiego Zatem Polak mieszkający dłużej w Belgii może wybrać prawo polskie.