Adam Snarski

Związek małżeński zawieramy w Polsce, następnie wyjeżdżamy i układamy sobie wspólne życie w Belgii. Sytuacja może być też odwrotna. Zawieramy związek małżeński w Belgii i po pewnym czasie wracamy do Polski. W niektórych przypadkach jeden z małżonków może zostać w Belgii a drugi wraca do Polski a związek małżeński został zawarty na terenie Belgii. Hipotetycznie możemy mieć do czynienia także z sytuacją odwrotną – kiedy jeden małżonek przebywa z zamiarem stałego pobytu w Belgii a drugi z takim samym zamiarem przebywa w Polsce i związek małżeński także został zawarty w Polsce.

Panie Mecenasie rozwodzę się, ale nie wiem gdzie!

Od kilkunastu lat poruszamy się na terenie Europy bez żadnych przeszkód. W ślad za tym, zostały wymuszone nowe regulacje dotyczące strefy związanej z regulacjami prawnymi, które muszą zostać dostosowane do życia w świecie z coraz większym znaczeniem elementów międzynarodowych. Wśród aktów prawnych, z których możemy skorzystać w na początku artykułu opisanych sytuacjach to m.in. Rozporządzenie nr 22 z dnia 27 listopada 2003r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej uchylające rozporządzenie (WE) nr 1347/2000 oraz Protokół Haski o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych.

Panie Mecenasie, ale po kolei, proszę!

Oczywiście, myśl o rozwodzie pojawia się po wcześniej decyzji obojga małżonków lub jednego z nich. Trzeba także zdecydować, czy chcemy rozwodu z orzeczeniem o winie ( z winy jednego z małżonków) czy za zgodą obu stron – to w ujęciu prawa polskiego. Jeśli chodzi o prawo belgijskie (bardzo podobnie lecz z inna nazwą i wyjaśnieniem pojęć) to: albo rozwód z orzeczeniem przyczyny lub rozwód za obopólną zgodą dwóch stron. Następnie należy zadać sobie pytanie co z podziałem majątku oraz władzą rodzicielską, jej sprawowaniem w przypadku, gdy z małżeństwa pochodzą dzieci. Po tych weryfikacjach należy napisać pozew oraz złożyć go we właściwym sądzie w danym kraju – w zależności od przesłanek określonych przez prawo Belgii lub w Polsce. Co do zasady, powiedzieć, że wybor nalezy do nas. Ważne jest, aby zachować łącznik obywatelstwa lub co najmniej półrocznego przebywania na terytorium jednego z tych Państw.

Panie Mecenasie, do sedna sprawy! Gdzie lepiej?

Na gruncie prawa belgijskiego:

Rozwód za obopólną zgodą wymaga tzw. trwałej formy wyrażenia woli zakończenia związku przez obydwu małżonków. Każdy z małżonków musi mięć skończone 20 lat – artykuł 275 Kodeksu Cywilnego. Obopólna zgoda zostaje przyjęta wyłącznie w przypadku, jeśli małżeństwo zostało zawarte co najmniej roku przed złożeniem pozwu rozwodowego. Rozwód z orzeczeniem przyczyny opiera się na naruszeniu przez jednego ze współmałżonków, i należycie udowodnionym przez drugą ze stron, jednego z obowiązków małżeńskich.Rodzaj naruszeń jest wyraźnie określony w wyliczanym katalogu przez prawo belgijskie. Podając przesłanki do rozwodu z orzeczeniem przyczyny Podstawą rozwodu będą np. faktyczna, co najmniej dwuletnia separacja małżonków, uznawana za długą separację, która może oznaczać nieodwracalny koniec małżeństwa, cudzołóstwo, poważne uchybienie w zachowaniu, złe traktowanie lub ciężka zniewaga.

W ujęciu prawa polskiego:

O rozwód można wnosić, jeśli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Rozkład pożycia jest trwały, jeżeli ustały wszystkie więzi łączące małżonków, zaś zupełny, jeżeli więzi te ustały na tyle dawno, że wedle zasad doświadczenia życiowego powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 marca 2010 r. I ACa 51/2010 LexPolonica nr 2790771). Orzekając w przedmiocie winy sąd ustala czy występuje sprzeczność zachowania się albo postępowania małżonka z normami prawnymi lub zasadami współżycia, określającymi obowiązki małżonków, a sprzeczności tej towarzyszy umyślność lub niedbalstwo tegoż małżonka. Nadto między takim zachowaniem się lub postępowaniem małżonka, a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego musi istnieć związek przyczynowy. Do przesłanek umożliwiających sądowi orzeczenie o winie zaliczamy m.in. zdrada, nałogi, opuszczenie współmałżonka, agresja, stosowanie przemocy fizycznej lub psychicznej, brak dbałości o sprawy rodziny, odmowa współżycia fizycznego.

Panie Mecenasie, ale co mi daje pozew z orzeczeniem winy/przyczyny współmałżonka?

W wyniku orzeczenia rozpadu małżeństwa z orzeczeniem o winie/przyczynie wyłącznej jednego z małżonków niesie spore skutki między innymi w strefie alimentacyjnej. Pogorszenie sytuacji materialnej małżonka nie uznanego za wyłącznie winnego, po rozwodzie oznaczać będzie, iż wyłącznie winny małżonek zostanie zmuszony do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. W przypadku braku stwierdzenie wyłącznej winy o rozpadzie małżeństwa w orzeczeniu sądowym małżonkowie również mają prawo do żądania zaspokojenia swoich potrzeb w wyniku pogorszenia sytuacji materialnej, ale jedynie w wypadku jeżeli znajdują się oni w niedostatku. Pomoc wówczas powinna nastąpić w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

W każdym przypadku, po podjęciu decyzji rozwodowej, należy indywidualnie zastanowić się, jak przeprowadzić proces i co w danej sytuacji jest najbardziej optymalnym rozwiązaniem. Do ważnych decyzji w kwestii rozwodowej jest to w systemie jakiego kraju chcemy rozwód przeprowadzić i czy istnieją przesłanki do przeprowadzenia rozwodu w wybranym przez nas kraju, czy ma być to rozwód z orzeczeniem winy/przyczyny czy też nie. Zostaje także kwestia podziału majątku, władzy rodzicielskiej.